main-post-cover

    James Webb teleskopu Saturnun peyki Titanın fotolarını çəkib və atmosferini incələyib

    Süni İntellekt
    04.12.2022
    Emil Nəcəfov
        James Webb kosmik teleskopu öz fəaliyyətini uğurla davam etdirir. Bu dəfə o, Günəş sisteminin kosmik obyektini incələyib. Belə ki, kosmik teleskop Saturn planetinin peyklərindən biri olan Titanı incələyib. Proses zamanı teleskop Titanın buludlarının və atmosferinin fotolarını çəkib. Saturn planetinin peyki olan Titan Günəş sisteminin ən maraqlı obyektlərindən biridir. Sözügedən kosmik obyektin yaşıl-mavi rəng çaları bir növ Yer kürəsini xatırladır. Bundan əlavə olaraq Titan Günəş sistemində Yer kürəsindən sonra yeganə kosmik obyektdir ki, dənizlərə, göllərə və çaylara sahibdir. Lakin onların tərkibləri heç də sudan ibarət deyil. Dənizlər, göllər və çaylardan əlavə olaraq Titan Günəş sistemində Yer kürəsindən sonra sıx atmosferə sahib yeganə kosmik obyektdir. Bununla belə onun atmosferi sıx dumanla örtülüdür. Bu isə onun səthindən əks olunan işığı görməkdə çətinlik yaradır. Lakin James Webb teleskopu üçün bu heç də çətin bir şey deyil.
        NASA-nın verdiyi məlumata əsasən alimlər Titan atmosferinin incələnməsində James Webb-in infraqırmızı təchizatlarından istifadə üçün illərlə gözləyiblər. Titanın atmosferi təkcə metan buludların hesabına maraq doğurmur. Belə ki, sözügedən kosmik obyektin atmosferi Titanın keçmişi barəsində daha çox məlumat verə bilər. Məsələn alimlər Titanın həmişə sıx atmosferə sahib olub-olmadığını təyin edə bilərlər. Teleskopun sahib olduğu NIRCam adlı kamera vasitəsilə yaxın infraqırmızı diapazonda çəkilmiş fotoları incələyərək alimlər təyin ediblər ki, Titanın şimal yarımkürəsində olan parlaq ləkə faktiki olaraq böyük ölçülü buluddur. Müəyyən müddətdən sonra alimlər ikinci buludu da aşkar ediblər. Buludların aşkar edilməsi ciddi faktordur. Belə ki, buludların mövcudluğu Titanın iqlimi barəsində daha öncəki kompüter modellərini təsdiqləyirlər.
        Həmin kompüter modellərinə əsasən buludlar Titanın şimal yarımkürəsində yay fəslinin sonunda formalaşırlar. Bu zaman kosmik obyektin səthi Günəş tərəfindən qızdırılır. Daha sonra alimlər aşkar edilmiş buludların hərəkət edib-etmədiklərini və öz formalarını dəyişib-dəyişmədiklərini təyin etmək istəyiblər. Bu öz növbəsində Titan atmosferinin hərəkətini incələməyə yardımçı ola bilər. NASA mütəxəssisləri Havay adalarında yerləşən Keka adlı yerüstü rəsədxana ilə əlaqə yaradıblar. Rəsədxananın mütəxəssisləri Titanda buludların mövcudluğunu təsdiq ediblər. Bununla yanaşı onların təsdiq etmiş olduqları buludlar fərqli formalara sahib olublar. Lakin atmosfer proseslərinin modelləşdirilməsi ilə məşğul olan mütəxəssislər müxtəlif günlərdə aşkar edilmiş buludların eyni buludlar olub-olmadıqlarını təsdiqləyə blməyiblər. Buna baxmayaraq buludların mövcud olmaları Titanda hava dəyişikliklərinin fəsillərdən asılı olduqlarına işarə edir. 
    Linki kopyala